វេទិកាស្តីពីការប្រាស្រ័យទាក់ទងដើម្បីផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ក្រោមប្រធានបទជំងឺកូវីដ-១៩
នៅពេលដែលអ្នកចង់ផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថណាមួយ តើគួរគិតពីកត្តាអ្វីខ្លះ? នៅក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “ការផ្លាស់ប្តូរ៖ វិធីផ្លាស់ប្តូរអ្វីមួយ ដែលពិបាកនឹងផ្លាស់ប្តូរ” លោក Chip និង Dan Heath បានសរសេរថា៖ “ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរឥរិយាថណាមួយ អ្នកត្រូវតំរង់ហ្ម លើកទឹកចិត្តដំរី និងត្រួសត្រាយផ្លូវ។ ប្រសិនបើអ្នកអាចធ្វើទាំង៣នេះ កាផ្លាស់ប្តូរអាចកើតមានឡើង ទោះបីអ្នកមិនមានធនធានច្រើននៅពីក្រោយអ្នកក៏ដោយ។”
ទ្រឹស្តី ដំរី-ហ្ម-ផ្លូវ គឺជាការប្រៀបធៀបផ្នែកផ្លាស់ប្តូរឥរិយាថ ដែលបានណែនាំ ដោយលោក Jonathan Haidt ដែលអ្នកជំនាញផ្នែកចិត្តសាស្ត្រ។ ទ្រឹស្តីនេះត្រូវបានយកមកពិភាក្សា ក្នុងវេទិកាស្តីពីការប្រាស្រ័យទាក់ទងដើម្បីផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ដែលបានប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២០ ដោយមជ្ឈមណ្ឌលជាតិលើកកំពស់សុខភាព ដោយមានការគាំទ្រថវិកាពីគម្រោងលើកកម្ពស់ឥរិយាបថប្រកបដោយសុខមាលភាព (Cambodia PHB Activity) ។ ក្រោមប្រធានបទ “កូវីដ-១៩៖ ភាពជោគជ័យ បទពិសោធន៍ និងនិរន្តរភាពនៃការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ” វេទិកានេះមានគោលបំណងពង្រឹងសមត្ថភាពការសម្របសម្រួលនិងទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកអនុវត្តការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ព្រមទាំងចែករំលែកបទពិសោធន៍ និងការអនុវត្តល្អស្តីពីការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថទាក់ទងនឹងកូវីដ-១៩ ដោយផ្តោតលើទ្រឹស្តីផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ “ដំរី-ហ្ម-ផ្លូវ” ឬ ចំណេះដឹង-អារម្មណ៍-បរិយាកាសជុំវិញ ។
លោក ចាន់បុរិទ្ធ ដែលជាវាគ្មិនក្នុងវេទិកានេះ បានធ្វើបទបង្ហាញអំពីផ្នែកអារម្មណ៍ (ដំរី) ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថទាក់ទងនឹងកូវីដ-១៩ ដោយលោកបានលើកឡើងថា “យោងទៅតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាសកល មានកុមារ៨នាក់ ក្នុងចំណោម១០នាក (៨៣%) និងអាណាព្យាបាលចំនួន៧នាក់ ក្នុងចំណោម១០នាក (៧០%) មានការកើនឡើងនូវអារម្មណ៍អវិជ្ជមាន ក្នុងអំឡុងពេលការរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩។” លោកបានលើកឡើងបន្ត អំពីការយល់ លើកទឹកចិត្ត “ដំរី” ឬបានន័យថា ផ្នែកទឹកចិត្តរបស់កុមារនិងអាណាព្យាបាលរបស់ពួកគេ។ គាត់បានលើកឧទារហណ៍ នូវអ្វីដែលអង្គការ Save the Children បានធ្វើដើម្បី ដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយប្រើវិធីផ្សេងៗ ដូចជាគំនូរជីវចល ល្បែង សៀវភៅរឿង ។ល។
នៅក្នុងទ្រឹស្តី ដំរី-ហ្ម-ផ្លូវ “ហ្ម” គឺសំដៅលើចំណេះដឹង។ ការប្រើសារដែលមានអត្ថន័យត្រឹមត្រូវនិងច្បាស់លាស់ ធ្វើប្រជាជនអាចចាប់យកចំណេះដឹង អំពីការការពារខ្លួនពីជំងឺកូវីដ-១៩ យ៉ាងមានប្រសិទ្ធិភាព។ លោកស្រី ប៊ូ សាវី មន្ត្រីផ្នែកទំនាក់ទំនងនិងអភិវឌ្ឍន៍ នៃអង្គការ UNICEF និងជាវាគ្មិនក្នុងវេទិកានេះ ផងដែរ បង្ហាញអំពីការសហការជាមួយក្រសួងសុខាភិបាលក្នុងការជ្រើសរើសនិងចែករំលែកសារស្តីពីការពារនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ អោយបានឆាប់រហ័ស និងទូលំទូលាយ នៅទូទាំងប្រទេស។ លោកស្រីបានបញ្ជាក់ថា ការប្រើប្រាស់ ដែលត្រូវ ក្នុងពេលដែត្រូវ ចេញដោយបុគ្គល/ស្ថាប័នដែលត្រូវ តាមរយៈវិធីដែលត្រូវ គឺអាចជួយជិវិតមនុស្សបាន។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការចែករំលែកចំណេះដឹង ដោយមិនបានបង្កើតបរិយាកាសជុំវិញខ្លួន ដែលអាចអោយប្រជាជនប្រើប្រាស់ចំណេះដឹងទាំងនោះក្នុងភាពងាយស្រួស គឺមិនអាចផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថបានទេ។ លោក សុផាន់ណារ៉ា ដែលជាអ្នកសម្របសម្រួលរបស់គម្រោង Cambodia PHB Activity បាននិយាយលើកឡើងអំពីយុទ្ធនាការភូមិអាយុវែង ដែលយុទ្ធនាការនោះបានជួយក្នុងការ”ត្រួសត្រាយផ្លួវ” ឬផ្តល់ភាពងាយស្រួល ក្នុងអោយប្រជាជនក្នុងសហគមន៍ រៀបចំកន្លែងលាងដៃមួយដ៏សាមញ្ញ នៅផ្ទះរបស់ពួកគេ។ ក្នុងរយៈពេល១ខែនៃយុទ្ធនាការនោះ ប្រជាជនជាង១៤០គ្រួសារ បានត្រូវរៀបចំអោយមានកន្លែងលាងដៃនៅមុខផ្ទះរបស់ពួកគាត់។ លោកសុផាន់ណារ៉ា បានបន្តថា ការដែលប្រជាជនក្នុងសហគមន៍មានកន្លែងលាងដៃនៅមុខផ្ទះ គឺគាត់បានផ្តល់ភាពងាយស្រួលដល់គ្រួសារ និងភ្ញៀវដែលមកលេងផ្ទះរបស់គាត់ បានលាងដៃ មុននឹងចូលក្នុងផ្ទះ ដូចច្នេះអាចធ្វើអោយពួកគាត់មានទំលាប់លាងដៃ បានយូរអង្វែង។
ទ្រឹស្តី ដំរី-ហ្ម-ផ្លូវ មិនមែនជាទ្រឹស្តីតែមួយ នៃការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថទេ ប៉ុន្តែការពិភាក្សាអំពីទ្រឹស្តីនេះ ជាការរំលឹកដល់អ្នកធ្វើការផ្នែកផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ថាដើម្បីធ្វើអោយការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថប្រកបដោយនិរន្តរភាពបាន យើងត្រូវមានយុទ្ធសាស្រ្ត និងជ្រើសរើសយកវិធីដែលមានប្រយោជន៍ ដើម្បីរកអោយឃើញនិងយល់ ឧបសគ្គនិងឱកាស សម្រាប់ការលើកកម្ពស់ឥរិយាបថប្រកបដោយសុខុមាលភាព។
វេទិកាស្តីពីការប្រាស្រ័យទាក់ទងដើម្បីផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ បានប្រារព្ធធ្វើឡើងក្នុងពេលប្រទេសកម្ពុជាបានឃើញការសហការយ៉ាងអស្ចារ្យ ក្នុងគ្រប់វិស័យ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ និងការផ្តោតថ្មីមួយទៅលើកិច្ចការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ គឺក្នុងពេលដែលប្រជាជនត្រូវរស់នៅក្នុងបរិបទថ្មី។ លោកស្រីបណ្ឌិត ឈា ឆដាភា ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិលើកកំពស់សុខភាព បានថ្លែងក្នុងសុន្ទរកថារបស់លោកស្រីថា លោកស្រីបានសង្កេតឃើញថា ការធ្វើអោយកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងប្រយុទ្ធនឹងកូវីដ-១៩ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានលក្ខណៈពិសេសគឺ (១) មានការយល់ដឹងពីសារៈសំខាន់ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថទាក់ទងនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ ដោយមានការយកចិត្តទុកដាក់គ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ និងគ្រប់ខេត្តទាំងអស់ (២) មានការដឹកនាំរបស់អាជ្ញាធរ ក្នុងការធ្វើការងារផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថនេះ ដោយផ្ទាល់ ដោយសហការជាមួយមន្ទីរសុខាភិបាល ប្រកបដោយភាពជាអ្នកដឹកនាំ និង (៣) មានការសហការគ្នាពីសំណាក់ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ពាក់ព័ន្ធ។ លោកស្រីបានថ្លែងអំណរគុណដល់ការសហការទាំងនេះ។
លោកស្រីក៏បាននិយាយបន្ថែមទៀតថា វេទិកានេះមិនត្រឹមតែជួយលើកកកម្ពស់ការអនុវត្តការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ប្រកបដោយសុខភាព និងគុណភាព ប៉ុណ្ណោះទេ វេទិកានេះក៏បានពង្រឹងសម្តត្ថភាព ការសម្របសម្រួល និងទំនាក់ទំនង រវាងអ្នកអនុវត្តកិច្ចការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថ ផងដែរ។ “វេទិកានេះគឺជាកន្លែងដែលអ្នកជំនាញផ្នែកផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថគ្រប់រូប មិនថាគាត់ធ្វើការផ្នែកកូវីដ-១៩ គ្រុនចាញ់ ឬរបេង នោះទេ បានគិតអំពីឧបសគ្គនិងឱកាស ក្នុងកិច្ចការរបស់គាត់។ ថាតើឧបសគ្គ ឬឱកាសនោះ ជា ហ្ម ដំរី ឬផ្លូវ?”
*គម្រោងលើកកម្ពស់ឥរិយាបថប្រកបដោយសុខុមាលភាព (PHB) គឺជាគម្រោងផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថបុគ្គលនិងសង្គម ដែលមានរយៈពេល៥ឆ្នាំ ឧបត្ថម្ភមូលនិធិដោយ USAID (២០១៨-២០២៣) ដែលអនុវត្តផ្ទាល់ ដោយអង្គការអន្តរជាតិបំរើសុខភាពប្រជាជន (PSI)។ គោលដៅរបស់គម្រោង PHB គឺដើម្បីធ្វើអោយប្រសើរឡើង នូវឥរិយាបថសុខភាពក្នុងចំណោមប្រជាជនកម្ពុជា និងធានាឲ្យបានថា ប្រជាជនកម្ពុជាស្វែងរក និងទទួលបានសេវាសុខភាពដែលប្រកបដោយគុណភាព ដោយមានការកាត់បន្ថយបន្ទុកផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុ។ គម្រោង PHB ផ្តោតទៅលើវិស័យសុខភាពធំៗចំនួន៦គឺ៖ សុខភាពមាតានិងទារក អាហារូបត្ថម្ភ ការពន្យារកំណើត ទឹកស្អាតនិងអនាម័យ ជំងឺរបេង និងជំងឺគ្រុនចាញ់។ គម្រោងនេះធ្វើការជាមួយដៃគូ នៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ខេត្ត្កំពង់ឆ្នាំង កំពង់ចាម ត្បូងឃ្មុំ បាត់តំបង និងប៉ៃលិន។ គម្រោងនេះមានគោលបំណងចម្បងពីរ ដែលឥរិយាបថសុខភាពសំខាន់ៗចំនួន១២ ដែលត្រូវបានកំណត់ជាចំណុចផ្តោតនៃការផ្លាស់ប្តូរឥរិយាបថបុគ្គលនិងសង្គម។
